Boşanma Süreçlerinde Adalet ve Nafaka Düzenlemeleri Hakkında Kritik Açıklama

Avukat Mehmet Ektaş şu ifadeleri kullandı; “Boşanma davalarının çok uzun sürmesi ve bu nedenle tarafların mağdur olması sık sık kamuoyunda tartışılan bir konu. Bu durum sürekli olarak yakınmalara yol açıyor. Bunun yanı sıra, nafaka konusu da özellikle nafaka borçları açısından mağduriyet yaratan bir diğer mesele olarak karşımıza çıkıyor. Hem boşanma sürelerinin kısaltılması hem de boşanma davalarının daha kısa sürede sonuçlandırılmasıyla ilgili talepler zaman zaman gündeme geliyor. Aynı şekilde, nafakanın daha adil ve sürdürülebilir hale getirilmesi konusunda da çeşitli beklentiler söz konusu. Ancak bu tür düzenlemelerin, iktidar tarafından Meclis’e getirilmesi ve burada tartışılarak yasalaştırılması gerekmektedir. Bugüne kadar hukuk sistemi içerisindeki aksaklıkları gidermek, adaletsizlikleri ortadan kaldırmak ve yargılama sürelerini kısaltmak amacıyla toplamda dokuz yargı paketi çıkarıldı. Ancak, ne yazık ki bu yargı paketlerinden beklenen sonuçlar elde edilemedi. Bu durum, ilerleyen süreçte çıkacak yeni yargı paketlerinin de aynı şekilde yetersiz kalacağı yönünde bir endişeye neden olmaktadır. Son günlerde boşanma davalarının süresinin kısaltılacağı ve nafaka konusunun çözüme kavuşturulacağına ilişkin hükümet kanadından bazı açıklamalar gelmektedir. Kamuoyuna yansıyan bilgilere göre, aile hukukuna ilişkin yeni bir düzenleme yapılması ve yeni bir formül geliştirilmesi planlanmaktadır. Öne sürülen formülde, boşanma davalarının mal paylaşımı, nafaka ve maddi-manevi tazminat davalarından ayrıştırılacağı, önce boşanma davasının sonuçlandırılacağı, ardından diğer davaların görülerek karara bağlanacağı ifade edilmektedir. Bu yaklaşım kesinlikle hatalıdır ve doğru sonuçlar doğurmayacaktır. Boşanma davalarının uzamasına neden olmayacağı iddia edilse de, aslında boşanmanın fer’i (yan) sonuçlarının da gecikmesine yol açarak yeni problemler yaratacaktır. Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki, her ne kadar hükümet tarafından mal paylaşım davalarının boşanma davalarından ayrılacağı yönünde bir açıklama yapılmış olsa da, mevcut hukuk sistemimizde zaten mal paylaşım davaları boşanma davalarından ayrı olarak görülmektedir. Mal paylaşımı davaları, boşanma kesinleştikten sonra açılabilmektedir. Kişisel eşyaların iadesi, ziynet eşyalarından doğan alacaklar gibi davalar da boşanma davasından bağımsız olarak yürütülebilmektedir. Bugün birçok dava bu şekilde görülmektedir ve bu alanda getirilecek yeni bir düzenlemeye ihtiyaç bulunmamaktadır. Esas ifade edilmek istenen nokta; boşanma davasıyla birlikte velayet, nafaka ve maddi-manevi tazminat davalarının ayrıştırılacağı, boşanma davası sonuçlandıktan sonra bu konuların ele alınacağı yönündedir. Ancak bu yaklaşım kesinlikle kabul edilemez. Velayet davaları çocuğun üstün yararının gözetildiği davalardır. Boşanma davası devam ederken, birçok durumda velayete ilişkin tedbir kararı alınması gerekmektedir. Nafaka ise bir tarafın geçimini temin edemeyecek duruma düşmesini önlemeyi ve müşterek çocukların giderlerine katkı sağlamayı amaçlar. Boşanma davası sürecinde, gerek müşterek çocukların geçim giderleri gerekse ayrılık nedeniyle yoksulluğa düşebilecek tarafın mağduriyetini önlemek adına nafaka bağlanması zorunludur. Eğer nafaka, boşanma davasının ardından ele alınacak olursa, bu durum nafaka alacaklısı olan çocukların ve ebeveynin mağduriyetine yol açacaktır. Velayetin tedbir niteliğinde verilmesi gereken durumlarda, boşanma davası ile ayrıştırılması nedeniyle velayet kararının gecikmesi de hukuki ve sosyal açıdan ciddi sorunlar doğuracaktır. Bu nedenle, boşanma davası ile velayet, nafaka ve maddi-manevi tazminat gibi yan davalar birlikte yürütülmelidir. Önerilen doğru çözüm şudur. Çekişmeli davalarda nafaka, velayet ve maddi-manevi tazminat gibi konular, boşanma davası ile birlikte ele alınmalıdır. İlk derece mahkemesi her iki taraf açısından da boşanmaya karar vermişse, istinaf sürecinde sadece fer’i konular (nafaka, tazminat vb.) beklenmeli, boşanma yönünden karar kesinleştirilmelidir. Eğer taraflardan biri boşanmayı talep etmiş, diğeri itiraz etmişse, istinaf sürecinde fer’i konular için Yargıtay kararının beklenmesine gerek kalmadan istinafta verilen karar sonrası kesinleşme sağlanmalıdır. Boşanma davalarının hızla sonuçlandırılması için, mahkemelerde personel sayısının artırılması ve duruşmalar arasındaki sürelerin kısaltılması gerekmektedir. Bu çözüm yolları dışında önerilen hiçbir yöntem, boşanma sürecini kısaltmayacak, aksine mağduriyetleri artırmaya devam edecektir. Nafaka konusunda da bazı açıklamalarda bulunmak istiyorum. Bu pakette nafakanın süreye bağlanması, evlilik süresi ile ilişkilendirilerek sınırlandırılması gibi düzenlemeler de gündeme getirilmektedir. Ancak bu durum, özellikle nafaka alacaklısı kadınların mağduriyetine yol açacaktır. Bu nedenle, Meclis’in böyle bir değişikliğe izin vermeyeceğini düşünüyorum. Kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi adına bu noktaları paylaşmayı kendimize bir görev addediyoruz.”